अवतीभोवती: जगातील पहिली मलेरियाविरोधी लस तयार

जगातील पहिली मलेरियाविरोधी लस तयार करण्यात यश आले आहे. जगातील तीन देशांमध्ये ही लस लागू करण्याची तयारी सुरू झाली आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेने जगातील तीन आफ्रिकन देशांमध्ये तयार केलेली पहिली मलेरियाविरोधी लस तयार करण्याची घोषणा केली आहे. GlaxoSmithKline (GSK) ने बनवलेली ‘Mosquirix’ नावाची लस सुमारे 30 टक्के प्रभावी आहे आणि त्यासाठी 4 डोस आवश्यक आहेत. बिल आणि मेलिंडा गेट्स फाउंडेशनने ही लस तयार करण्यासाठी 200 मिलियन डॉलरचा मोठा निधी दिला होता. डब्ल्यूएचओने या लसीला मलेरियाविरुद्धच्या लढ्यातील ऐतिहासिक यश म्हटले आहे. मात्र, आता त्याची महागडी किंमत पाहता ते लोकांपर्यंत पोहोचवण्याच्या मोहिमेतून फाउंडेशनने माघार घेतली आहे. फाउंडेशनने या आठवड्यात असोसिएटेड प्रेसला सांगितले की ते यापुढे लसीसाठी निधी देणार नाही. गेट्स फाउंडेशनच्या (मेलिंडा अँड गेट्स फाउंडेशन) मलेरिया कार्यक्रमांचे संचालक फिलिप वेल्खॉफ यांनी या संदर्भात परिस्थिती स्पष्ट केली. ते म्हणाले की मलेरियाच्या लसीची परिणामकारकता आम्हाला हवी होती, त्यापेक्षा खूपच कमी आहे. ही लसदेखील खूप महाग आहे आणि ती योग्य लोकांना पुरवणेदेखील खूप आव्हानात्मक आहे. अधिकाधिक जीव वाचवायचे असतील, तर लसीची किंमत आणि गुणवत्ता या दोन्ही गोष्टी पाहाव्या लागतील. वेल्खॉफ म्हणाले की, गेट्स फाउंडेशन गवी या लस प्रकल्पाला पाठिंबा देत राहील. या प्रकल्पांतर्गत घाना, केनिया आणि मलावी या तीन आफ्रिकन देशांतील लोकांना सुरुवातीला ही लस मिळणार आहे. यासाठी फाउंडेशनने सुमारे 156 दशलक्ष अमेरिकन डॉलर्सची गुंतवणूक केली आहे. फाउंडेशनच्या (मेलिंडा अँड गेट्स फाउंडेशन) या निर्णयावर काही शास्त्रज्ञांनी निराशा व्यक्त केली आहे. मलेरियामुळे लाखो आफ्रिकन मुलांचा मृत्यू होऊ शकतो, असा इशारा त्यांनी दिला. त्याचवेळी हा निर्णय सार्वजनिक आरोग्याच्या समस्या सोडवण्याच्या भविष्यातील प्रयत्नांना कमी करू शकतो. हार्वर्ड विद्यापीठातील संसर्गजन्य रोग विशेषज्ञ डॉ. डायन विर्थ यांनी सांगितले की, गेट्स फाउंडेशनने ही लस बाजारात आणून आपली भूमिका बजावली. आता त्याचा वापर सुनिश्चित करणे हे देश, देणगीदार आणि इतर आरोग्य संस्थांवर अवलंबून आहे. ऑक्सफर्ड विद्यापीठाने विकसित केलेल्या लसीचा संदर्भ देत क्रेग म्हणाले की, बायोटेक विकसित करीत असलेली मलेरियाविरोधी लस मेसेंजर आरएनए तंत्रज्ञानावर आधारित असेल, परंतु हा प्रकल्प अद्याप सुरुवातीच्या टप्प्यात आहे.